Projecten

De Vroman Foundation organiseert in samenwerking met BBV Protestantse kerken Naaldwijk in de Oude Kerk van Naaldwijk (Wilhelminaplein 5) vanaf woensdag 14 april tot 4 mei de expositie:

*

DichterbijVroman

*

Tekeningen, foto’s en gedichten vormen het hart van deze expositie in deze bijzondere omgeving.

• Het iconische gedicht Vrede krijgt in de expositie een eigen gezicht.

• Video- en filmfragmenten zijn in de consistoriekamer te bekijken.

• Ook het laatste handgeschreven gedicht dat Vroman schreef is te zien.

Openstelling van de kerk is tussen 12.00 en 16.00 uur op woensdag, zaterdag en zondag

Vormgeving: Jetske Spanjer, Fred Tilders, Marien Brand

Hierboven het bericht in de Goudse Post van woensdag 23 september 2020, waarmee de bevolking van de stad Gouda opgeroepen werd te stemmen over twee schitterende totaal verschillende kunstwerken, geïnspireerd op Leo Vroman's dichtregels uit het gedicht Hallucinaties :

Wij zijn verschijnselen

van zo korte duur

dat we verdwijnselen

zijn van de Natuur.

Het initiatief hiervoor is genomen door de Groenalliantie Midden-Holland, in samenwerking met de Vroman Foundation. Drie kunstenaars werden gevraagd een kunstwerk op de bovenstaande dichtregels te ontwerpen, dat 'weer- en hufterproof' in de buitenlucht zal komen te staan. Een extra bemoeilijkende factor vergeleken bij de veilige omgeving van een kunsthal of museum.

De deskundige jury koos in juli na presentaties van drie kunstenaars twee kunstwerken uit. Doordat de werken zo verschillend waren kwam het tot een staking van stemmen bij 4 tegen 4. Daarom werd de vraag voorgelegd aan de bevolking van de stad Gouda. Daar zal in het voorjaar van 2021 het kunstwerk in het door Staatsbosbeheer herontwikkelde recreatiegebied 'De Goudse Hout' op het ontmoetingsplein geplaatst worden.

Het is de uit Gouda afkomstige kunstenares Henrique van Putten geworden met Saying hi and Goodbye. De twee overgebleven kunstenaars die aan de wedstrijd deelnamen waren David Habets en Henrique van Putten. Beide gaven een geheel eigenzinnige interpretatie van de dichtregels:

Lees meer in het AD van 1 oktober j.l.

In Maart reisden Vroman Foundation leden Janny Rodermond en Jetske Spanjer naar Maastricht voor een ontmoeting met de nieuwe fellow David en de directeur van de van Eyck, Hicham Khalid. David is nu druk bezig met zijn project over korstmossen en begint in juni aan zijn fellowship.

In 2019 is begonnen met een onderzoek naar de haalbaarheid van het schrijven van een biografie over leven en werk van Leo Vroman, de dichter-wetenschapper wiens werk (en dat van zijn vrouw Tineke Vroman) de Vroman Foundation beheert en levend wil houden voor het nageslacht.

Dit werk is veel omvattend. Natuurlijk heeft Leo Vroman zelf veel geschreven, ook van en over zijn leven en werk, maar een biografie over hem is nog nooit verschenen.

De Vroman Foundation is een gesprek gestart met schrijver Atte Jongstra, over de doelstellingen en kosten van dit project. Het bestuur is ook in gesprek gegaan met het Letterkundig museum en verschillende fondsen over de opzet, ontwikkeling en financiëring van het project.

Het is duidelijk dat het een omvangrijk project zal worden en hier zullen we u op de hoogte houden van de ontwikkelingen op de vlak.

Samen met de Vroman Foundation presenteert Het Natuurhistorisch met de tentoonstelling ‘Warm, Rood, Nat & Lief’ het bloed van Leo Vroman. De bezoeker maakt kennis met zijn warme persoonlijkheid, zijn fascinatie voor het rode levenssap, zijn nieuwsgierigheid naar alle levende wezens en zijn liefde voor Tineke, zijn vrouw.

Zijn kampdagboek met de huid van een varaan, laat zien hoe Vroman ook in mindere tijden een geïnteresseerde bioloog bleef. Originele tekeningen die hij maakte op zoek naar wat later het ‘Vroman-effect’ is gaan heten, geven een kijkje in zijn baanbrekend onderzoek naar bloedstolling. Met objecten als een schelp, verzameld tijdens een strandwandeling, krijgt ook het persoonlijke leven van Leo Vroman ruime aandacht.

De expositie bracht ook wat kleinere extra projecten mee. Zo was de tentoonstelling toegankelijk en een hit in de drukbezochte museumnacht van 2 maart in Rotterdam. Op 25 april vond in het Natuurhistorisch museum de eerste Vromanlezing plaats door hematoloog Moniek de Maat.

Onderdeel van de expositie was een flacon met een deel van de gezamenlijke as van Leo & Tineke Vroman. De flacon met de as is inmiddels officieel toegevoegd aan de collectie van het Natuurhistorisch museum in Rotterdam. Met een bedankbriefje van de adjunct-directeur van het museum, Niels de Zwarte, aan de beide dochters Vroman, werd dit bezegeld:

20 January 2020

Dear Geri and Peggy,

Last year, after completing the exhibition about Leo Vroman, we received a share of the ashes from Leo and Tineke from James and Noelle as a donation to our museum.

This week we officially included the ashes of Leo and Tineke in our collection, registered under number NMR999000150838. You will find 3 photos of this as an attachment.
Their mixed ashes will be respectfully preserved in our Natural History Museum Rotterdam. And with that also the warm memory of the exhibition - a personal highlight of my museal year of 2019.

Thank you for all your efforts for the exhibition Red, warm, sweet & wet. To bring the poet closer and let us know more about the scientist. I am grateful for this wonderful collaboration.

Leo and Tineke will literally and figuratively have a place in the museum for ever.

Tachtig jaar geleden, in november kusten Leo Vroman en Georgine (Tineke) Sanders elkaar voor het eerst op een bankje in het Utrechtse Zocherpark.

Op deze plek werd op een bankje een plaquette onthuld die aan die kus herinnert. Beiden studeren in Utrecht en zijn erg jong als ze elkaar leren kennen. Leo weet meteen dat Tineke de liefde van zijn leven zal zijn. Tineke wil graag nog even nadenken.

Leo Vroman heeft die kus vaak genoemd in zijn dichtwerk, Tineke is tot aan zijn dood zijn grote liefde en muze gebleven. De feestelijke onthulling van de plaquette werd gedaan door de burgemeester van Utrecht, Jan van Zanen en gebeurde in het bijzijn van de beide dochters van Leo en Tineke, Geri en Peggy en hun families. Het bankje heet nu in de volksmond het ‘Vromanbankje’, een mooie ontmoetingsplek voor (nieuwe) geliefden in Utrecht.

The young Russian artist Ilya Fedotov-Fedorov has been selected as the first Vroman Fellow by the Vroman Foundation and the Van Eyck. FedotovFedorov will start his six-month work period at the Jan van Eyck Academie –part of the Van Eyck– in April 2018 and will develop new work at the intersection of art and science.

Fedotov-Fedorov uses the language, and aesthetics of the natural sciences, museums of natural history and laboratories. An important theme in his work is existential loneliness. He often uses biological materials and technics, (e.g. images of ants and anthills, entomological collections cell structures and biological processes). Ilya Fedotov-Fedorov has been selected for this fellowship because of his versatile research and its visual potency.

The Van Eyck received no less than 126 applications for this work period. An indication that the multidisciplinary approach of the fellowship appeals to artists from all over the globe.

The Vroman Fellowship is a collaboration between the Vroman Foundation and the Van Eyck Academy in Maastricht, the Netherlands. In the spirit of the multitalented Leo Vroman (1915–2014), the Vroman Fellowship provides an artist/scientist/writer/ poet with a six-month working period at the Jan van Eyck Academie. The Vroman fellow can further develop his/her work in the Van Eyck’s multidisciplinary thinking, living, and working environment.

Van het onweerstaanbare liefdesverhaal van Leo en Tineke in het boek 'Hoe Mooi Alles' van Mirjam van Hengel, werd een indrukwekkende voorstelling gemaakt door Leon van der Sanden, met in de hoofdrollen Kees Hulst en Esther Scheldwacht. De voorstelling ging op 25 september 2015 in première in gezelschap van leden van de familie, schrijfster Mirjam van Hengel, die jarenlang nauw samenwerkte met Leo Vroman als de redacteur van zijn gedichten, leden van de Vroman Foundation en honderden theaterliefhebbers.

Het stuk toerde aanvankelijk tot eind december 2015 door heel Nederland en ging in 2016-2017 in reprise wegens groot succes en zeer lovende recensies.

Hoe Mooi Alles (Trailer Bos Theaterproducties)

Leo Vroman, dichter, wetenschapper en tekenaar vierde op 10 april 2010 zijn vijfennegentigste verjaardag. Ter gelegenheid hiervan werd zijn beeldend werk voor de eerste keer uitgebreid in Nederland tentoongesteld in Galerie Weesperzijde te Amsterdam. De expositie vond plaats in april/mei 2010.

In Nederland is Leo Vroman vooral bekend als dichter. Hij publiceerde meer dan vijftig dichtbundels en zijn werk werd met prestigieuze prijzen bekroond, waaronder de P.C. Hooftprijs voor poëzie. In Amerika is hij bekend als wetenschapper. Zijn werk als autonoom tekenaar bleef daarentegen betrekkelijk onbekend. Toch heeft hij zijn leven lang getekend. Net zoals in zijn literaire werk poëzie en wetenschap (of de poëzie van de wetenschap) vaak met elkaar zijn verweven, geldt dat ook in zijn beeldende werk.

Op de tentoonstelling werden een groot aantal onbekende tekeningen getoond uit de privé collectie van Leo en Tineke Vroman en hun dochters Peggy en Geri, aangevuld met tekeningen uit het Letterkundig Museum en uit andere particuliere collecties. Ook was voor het eerst een van de Kampdagboeken van Vroman in gedigitaliseerde vorm te zien.

Gedurende het 100e geboortejaar van Leo Vroman werd een reizende versie van deze exposie getoond op diverse plekken in het land:

• Gouda, de Chocoladefabriek
• Groningen, de universiteitsbibliotheek en Gronings Medisch Centrum
• Utrecht, Nacht van de Poëzie en Openbare Bibliotheek
• Zelhem, Galerie Bibliotheek
• Emmen, Centrum Beeldende Kunst Emmen

Jeroen Henneman heeft in opdracht van de stad Gouda een zeer geslaagd portret van dichter wetenschapper Leo Vroman gemaakt, een "staande tekening" (zoals Henneman zegt) uit staaldraad. Op 10 april 2015 zou de in Gouda geboren Leo Vroman 100 jaar geworden zijn. Zelf vertrouwde hij al niet meer dat hij het zou halen en daarom zei hij tegen de initiatiefnemers "Ik weet niet of ik de 100 haal, zo niet, vier dat dan toch maar".

Het beeld kwam tot stand door de samenwerking in Gouda van instellingen, ondernemers, gemeente Gouda en de Vroman Foundation, die de twee initiatiefnemers alle steun gaven om het project te realiseren.

Ter gelegenheid van de onthulling van het beeld op de honderdste geboortedag van Leo Vroman waren de beide dochters Geri en Peggy Vroman, kleinkinderen, andere familieleden, vrienden en vele genodigden in de Chocoladefabriek te Gouda. Hier hebben bibliotheek, streekarchief Midden-Holland, de drukkerswerkplaats en horecagelegenheid Kruim hun gezamenlijke domicilie.

Tevens werd in de Chocoladefabriek de Vromannacht georganiseerd, met vele artiesten en voordrachten van (stads)dichters. Informatie over Vroman kan op twee plekken in het voor de Chocoladefabriek gelegen Vromanpark gevonden worden, op het electriciteitshuisje iets van het gebouw af en middels een plaquette aan de gevel onder het beeld. Het plantsoen is ontworpen door Jan David Zocher jr. en heeft in maart 2015 voor deze gelegenheid de nieuwe naam Leo Vromanpark gekregen.

Mirjam van Hengel, Leo Vromans redacteur bij Querido en oud voorzitter van de Vroman Foundation, schreef het boek : Hoe mooi alles. Leo en Tineke Vroman, een liefde in oorlogstijd. Het boek verscheen op 10 april 2014, de 99-ste geboortedag van Vroman, kort na zijn overlijden op 22 februari van datzelfde jaar.

Uit de brieven aan elkaar, hun dagboeken en gesprekken met het paar, reconstrueerde Van Hengel de aanvang en ontwikkeling van de eerste jaren uit het lange gelukkige huwelijk tussen dichter Leo Vroman en antropologe Georgine (Tineke) Sanders.

Leo en Tineke ontmoetten elkaar in Utrecht in 1938, waar beiden studeerden. Na een aarzelende start, vooral bij Tineke, raakten ze verliefd. Maar na de inval van de Duitsers in mei 1940 vlucht de van origine joodse Leo Vroman via zijn ouders in Gouda met een taxi en een bootje in Scheveningen naar Engeland. Daarvandaan vertrekt hij naar Tineke's familie in Nederlands-Indië. Dan begint een veelbewogen periode in het leger en in Japanse gevangenenkampen, waaruit het beroemde kampdagboek dateert.

In Nederland hoort Tineke niet hoe het hem vergaat na zijn vlucht. De liefde tussen de twee is diep en ze blijft wachten, ze maakt haar studie af. Leo heeft na alle omzwervingen en kampen familie in New York bereikt. Pas twee jaar na de oorlog, in september 1947, zien ze elkaar weer als Tineke met haar microscoop in een koffertje van de boot komt in de haven van New York. Soms duurt liefde eeuwig, want tot Leo's dood in 2014 blijken zij onafscheidelijk.

De foto op de voorkant van het boek is hun 'trouwfoto', een dag na Tineke's aankomst genomen.

Al in 2010 werd er nagedacht over een beurs, stipendium of fellowship met de naam Leo Vroman. In 2017 werd dit werkelijkheid in de samenwerking met de Jan van Eykacademie in Maastricht en in 2018 kon de eerste fellow aan de slag. Dit zijn de gedachten van Leo Vroman zelf over dit project:

To me, the primary aim of the Vroman Foundation is to find and encourage financially or otherwise a mutual close relationship between all sciences and all forms of art. I am sure there is a beauty in our world that has not yet been shown and could not be expressed without either one of these two fields.

Leo Vroman
Fort Worth, July 12 2012

*

It seems to me that aging leads to a desire for unification. Aging of gods led to the wish for one single God, aging states wish for states to unite as a single nation, aging national governments wish for a single world nation with a united world government, the aging theory of relativity and the aging Einstain led to a wish for a united theory, in evolution proteins united to form cells, cells in an organism lead to united external activities, and I, also aging, wish for a brain activity that unites all activities, in my case science, poetry and art into a single, probably not yet named, Thing.

I have not yet succeeded. I keep remembering the one instance, when Tineke reading my introduction for a scientific paper, asked: This word has two meanings; which one do you mean? I said: Both of course; and she answered something like: But Leo, this is not supposed to be a poem and you cannot do this in a scientific article. That was true then and is true now. Similarly, when I drew a concept such as the way an instrument functions or the way the endothelium may behave under stress, I could not allow myself to be “artistic”, but merely to be truthful.

Still, I believe better unification must be possible, so I hope the Foundation will be able to find and support more promising work than mine.

Some examples:
1. A scientific search for the causes of an urge to write poetry.
2. Function scan of the brain while thinking of writing, drawing, etc.
3. Entanglement clarified by art, music, poetry: what it means to our interpretation of reality (space and time).
4. Nanotechnology applied to any field.

Leo Vroman
Fort Worth, December 18 2010

Leo Vroman, dichter, wetenschapper en tekenaar vierde op 10 april 2010 zijn vijfennegentigste verjaardag. Ter gelegenheid hiervan werd zijn beeldend werk voor de eerste keer uitgebreid in Nederland tentoongesteld in Galerie Weesperzijde te Amsterdam. De expositie vond plaats in april/mei 2010.

In Nederland is Leo Vroman vooral bekend als dichter. Hij publiceerde meer dan vijftig dichtbundels en zijn werk werd met prestigieuze prijzen bekroond, waaronder de P.C. Hooftprijs voor poëzie. In Amerika is hij bekend als wetenschapper. Zijn werk als autonoom tekenaar bleef daarentegen betrekkelijk onbekend. Toch heeft hij zijn leven lang getekend. Net zoals in zijn literaire werk poëzie en wetenschap (of de poëzie van de wetenschap) vaak met elkaar zijn verweven, geldt dat ook in zijn beeldende werk.

Op de tentoonstelling werden een groot aantal onbekende tekeningen getoond uit de privé collectie van Leo en Tineke Vroman en hun dochters Peggy en Geri, aangevuld met tekeningen uit het Letterkundig Museum en uit andere particuliere collecties. Ook was voor het eerst een van de Kampdagboeken van Vroman in gedigitaliseerde vorm te zien.

Boek Leo Vroman Tekenaar
Ter gelegenheid van zijn vijfennegentigste verjaardag is ook het boek ‘Leo Vroman Tekenaar’ verschenen. Dit boek behoorde tot de Best Verzorgde Boeken 2010 (Best Dutch Book Designs 2010) en werd genomineerd voor de Deutsche Design Award.

Het boek is in alle opzichten rijk, met een grote diversiteit in beeld en techniek; cartoons, strips, zelfportretten, pagina’s uit zijn kampdagboek, geïllustreerde gedichten, vluchtige krabbels, computertekeningen en de complexe ‘subway drawings’ die hij tijdens zijn dagelijkse reis van en naar de universiteit in New York maakte. Niet alleen treedt in dit boek vrijwel voor het eerst de tekenaar Leo Vroman naar voren, bijzonder is ook dat hij als 'ík-figuur’ de kijker persoonlijk meeneemt door zijn boek. Het is een verrassend speels, maar ook ontroerend boek. Een boek dat recht doet aan de sprankelende veelzijdigheid van Vroman. Een bladerboek waarbij de beelden het verhaal vertellen.

Leo Vroman Tekenaar, ISBN 978 94 90647 018

Het boek is in 2019 in herdruk verschenen en weer verkrijgbaar in de boekhandel.

Deze prachtige documentaire van Ike Bertels uit 2009, in de serie Profiel van Human, is nog steeds te zien bij NPO Start. Ca. 35 minuten. Vanwege de geboortedag van Leo Vroman (10 april 1915 - 22 februari 2014) werd de documentaire nog eens uitgezonden. In het leven van dichtersechtpaar Leo en Tineke Vroman staan de liefde, het leven en de dood centraal. Hun onvoorwaardelijke liefde wordt in deze film erg mooi duidelijk. Inmiddels zijn beiden overleden.